CHURCH HISTORY - KHAWCHHAK LEH KHAWTHLANG KOHHRAN

CHURCH HISTORY - KHAWCHHAK LEH KHAWTHLANG KOHHRAN

Khawthlang Kohhran : Khawthlang Kohhran kan tih chuan Roman Catholic sawina a ni a, anni hi Kohhran hmasaa inchhal an ni.

Khawchhak Kohhran : Khawchhak Kohhran kan tih chuan Eastern Orthodox an ni a, an ni hi rindan leh kalphung avanga Roman Catholic atanga inla hrang an ni thung.


Khawthlang Kohhran leh Khawchhak Kohhran lo awmna chhan : Kohhran inkaihhruaina leh Doctrine chungchanga inremlohna avangte, Politics vanga innghirnghona leh tawng inan lohnate, ramri indaidannate bakah chhan hrang hrang avangin Roman Catholic atang hian Greek Orthodox hi an inla hrang a ni deuh ber a, kum 1054 vel khan Western Catholic leh Eastern Orthodox tiin an in rel hrang ta a ni.


An inremlohna tlangpuite :
Khawchhak Kohhran leh Khawthlang Kohhrante hian kawng hrang hrangah inremlohna nei mahse, an inrem lohna langsar zualte tar lang ila :

1. Roman Catholic lam hi Latin chawi sang pawl an ni a, Orthodox lamte hi Greek dah pawimawh pawl an ni thung.

2. Theotokos tih leh Christotokos tihte an thu inchuh pawimawh tak a ni. Thlarau thianghlim chungchangah Orthodox lamin Pa aṭang chauhin a lo chhuak an ti a, Roman lamin Pa leh Fapa aṭanga lo chhuak an ti bawk a. Theotokos hi Orthodox lamin an pawm a, Roman Catholic lamin Christotokos tiin an sawi thung.

3. Mari Pathian nu a nihna chungchangah an buai. Pathian hringtu tih ngawk chu Roman lamin dik theiin an hre lo a, Isua hringtu tih kha a dik an ti a, Orthodox lamin Pathian hringtu tia sawi kha a dik zawkah an ngai ve thung. Khawtlang Kohran lamin Mari sual kai lova piang nia an pawm laiin Khawchhak Kohhran hian hei hi an hnawl thung.

4. Khawchak Kohhrana an lu ber chu Patriarch niin diklo theilo, sual thei lovah an ngaih loh laiin, Khawthlang Kohhrana an lu ber chu Pope a ni a, anni hian Pope chu diklo thei lovah an ngai thung a.

5. Inneihna chungchangah an ngaihdan a inang lo hle a, Khawthlang Kohhran lam hian thihna avang chauhin inneihna hi a tawp thei tia an ngaih laiin Khawchhak Kohhran hian in\henna leh inneih nawnna an pawm ve thung.

6. Thih hnua chawlhlawkna (Purgatory) chungchangah an inrem thei lo. Catholic lam hian nghet taka Purgatory hi an rina a kalpui laiin Orthodox lam hian he thil hi thil chiang leh fiah tawk a ni lovin an ring a.

7. Chawnghei leh sakhaw lama inserhhran/inthununna atana mahni intihhrehawm chungchangah an ngaih dan a in ang lo bawk a. Catholic lam hian Chawnghei hi tihdan/nundan phungah neiin urhsun khauh takin an kalpui thin a, Othodox lam hian khirh khan takin he thil hi an kalpui ve lem lo thung. Amn chawnghei hun ngheta an neihah pawh a duhin an nghei a, duh lo chuan an nghei lo mai.


An inlaichinna tlangpuite :
Inremlohna tam tak nei mahse tihdan inang leh inlaichinna an nei nual tho a, an inlaichinna tlangpuite :

1. Isua Krista ringtute ve ve an ni a, a Pathianna leh a mihrinna an pawm ve ve a, a thihnate, a thawhlehna leh a lo kal lehna turte pawh an pawm ve ve a ni.

2. Sacrament chi sarih an nei ve ve a, chungte chu : baptisma, nemnghehna, sual puanna, Lalpa Zanriah, Inneih, thupek thianghlim leh damlo hriak thihte an kalpui bawk.

3. Thuneihna inkhaipadiat danah hian an inzul hle bawk a. Puithiam chanvo hrang hrang; Priest te, Monk te, Nun te leh Bishop hrang hrang an nei a ni.


I RINNA TICHAK THAR RAWH LE

Dt. 21.10.2020

Ram pumah harsatna kan tawk a, eizawnna leh nunphung thlengin a khaihlak a,

Kohhhran inkhawm a huaihawt theih loh a, engemawti chhung phei chu hnatlang koh pawh a rem lo hial a. Kan nitin nun a buai a, kan tih than loh tam tak tih thar a tul a, ei leh in man thlengin a danglam a, chung karah chuan thlaphanna tur a awm leh zeuh thin nen. Nun a ralmuang lova, fimkhur taka khawsak a lo tul ta. I chi-ai em? I mangang thin em? I rilru a hah ngawih ngawih thin em?  Hlauhthawnnain i khat thin em? Awm hle hle phawt mai teh, tidamtu Isua Krista a awm asin.


A hmangaihna chu Tuifinriat ai pawhin a thuk zawk a, a zahngaihna chu a mamawhtute lakah a hlawhchham ve ngai lo. A ban tha chak chu chak lo zawkte tan inhumhimna kulhpui a tling a, rinna nghahna tlak a tling asin! I rinna kha tinghet leh rawh le. He thil hi miin a hriatchian chuan a rinna chau tawh pawh a tungding tha leh thin.


Kan rinnate hi a chau ve fova. "A lo thleng dawn lo a ni ang" tiin a zuai hman fova, beidawnna a lo thleng fova, chuta tanga ring tha leh tur chuan a lo harsa hle tawh thin. Nimahsela, miin Pathian a hmuh fiah tlat chuan chutiang dinhmun atang pawh chuan a lo tho chhuak leh thin a, a rinna chu a rawn siamtha leh thin. "Nangmah ring turin i lamah ka lo phar a, ka inhumhimna ka chakna i ni tih ka hrechhuak leh a, ka thinlung hi a lo hlim leh thin a, ka Pathian chu chatuan atan i rinawm si" tiin Pathian an fak leh nge nge thin.


I thlarau nun a beidawng em? Da riauin i inhre thin em? Nge i lo da tak tak zawk? Thlarau lam tuikhur a kang (khawro) ta niin i hre thin em? “Kan rau lo si” tiin beidawnna thinlung i pu hial tawh em? Chutiang karah chuan hei hi theihnghilh ngai lo la. Hahdam takin awm rawh. Kalvari atanga tuinung lo chhuak kha a la pangngai reng a, i nun theihna tura Lal Isua thisen chhuak leh a nun a hlanna kha a la pangngai reng a. Amah ngeiin a sawi angin TUINUNGLUI a nihna hi a la nung reng fova, rawn beiseiin rawn pawh thar leh ta che. I rinna kha tichak thar leh rawh le.


Kan thlarau nun tithar leh turin tawngtai taima ila, Bible chhiar uar ila, kan chaklohna ata chakna thar nei fo turin inbuatsaih ang u. Hetiang tur hian i tan remchang takin zan tin Biak Inah tawngtai inkhawm a awm thin a, zing tawngtai an awm reng a, nagmah chauha i theih loh kha a huho chuan i thei maithei asin. Vawikhat tê chauh pawh han chhin ve mah teh.


Kei erawh chuan LALPA lam ka en ang a; ka chhandamna Pathian chu ka nghâk ang: ka  Pathian chuan mi ngaithla dâwn a ni. - Mika 7:7


(Chris Tomlin-a hla, I lift my hands tih ka ngaihthlak atanga ka rilru-a lo awm chul mam tawh lem lovin ka han chhu chhuak ve nawk nawk a ni e)

Chris Tomlin_I lift my hands

Something in the Water

*Something in the water*
*_-Zorema Hlondo_2015_*

He said "I've been where you've been before
Down every hallway's a slamming door
No way out, no one to come to save me
Wasting a life that the Good Lord gave me
He thu hi ka bengah a ri veng veng mai. Ka nun lo hman tawh te ka chhuikir a, tan ina tang ang mai ka ni. Ka nun ni siin ka duhthusamin ka nung thei lova, Pathianin nun hlu tak mai min pek pawh chu holam mai maiah ka hmang ral a, ka thinlung dektu tak mai Pathian aw chu hriain, "I awm ve hma daih tawh khan ka awm tawh asin, ka chanchin an sawi chhawn te chu lo ngaichang ve ta che" tiin. He thu hi a ri veng veng thin.

Then somebody said what I'm saying to you Opened my eyes and told me the truth They said, "Just a little faith, it'll get all better" So I followed that preacher man down to the river. Well I heard what he said and I went on my way Didn't think about it for a couple of days Then it hit me like a lightning late one night I was all out of hope and all out of fight Kan Vengah Crusade an nei mek a, a chang chuan an bengchheng ka ti a, a chang erawh chuan tui takin ka ngaithla ve thin. Ri bung bung lo mahse zantin maia inkhawm thawm chu hriat loh theih a ni si lo. Chutah chuan Isua Krista chanchintha an tlangau pui thin a, ka naupan laiin he thu hi chu ka lo hre tawh thin. Thuthlung an sawi chuan ka thinlung hi a deng dawt mai a, rinna chhete pawhin mi chhandam thei a ni tih ka ngaihthlak phei chuan ka hnuk a ulh hial a, ka ngaihtuahna chuan Crusade a tel ve tur chuan min nawr a, ka tisa erawh chuan a hnar fan fan a. Hnar theih loh chin a lo thleng a, Crusade ah chuan ka tel ve ta zeuh zeuh a. Thusawi chu ka ngaithla ve ta zel a. Ka tun hma huna ka duh dan dana ka lo nung thin chuan ka thinlung a tina hnuhnawh hle mai. An thusawi chu ka pawm titih der mai. Hun rei a liam hmain Isua Krista Chanchin chuan zan rei tawh tak hnua tek den ang maiin ka thinlung chu a deng ta dawt dawt mai a, ka tan a a inpekna leh hmangaina thuk lutuk mai chu ka tan hai theih a ni tawh lo. Beisei dang nei turin ka chak zo tawh lova, chu sawmna hnar tur pawh chuan ka tlin ta hek lo. Couldn't fight back the tears so I fell on my knees Saying "God, if you're there come and rescue me Felt love pouring down from above Ka mittui a lo dir zung zung a, ka biangah an intlansiak hi a ni ringawt mai a, ka khabe chu sawiloh chhuat an thleng nghal ti tih der mai. Ka ke chuan min dinpui zawh tawh loh avangin ka thingthi hnawk a. "Aw Pathian, i awm takzet anih chuan lo kal la min rawn chhanchhuak ta che" tiin ka au ta nghek a, midangin min ngaihdan tur leh min thlir dan tur pawh ka ngaihtuah hman lo. Ka ngaihtuah let leh hian a zahthlak ka ti a, nimahsela lo zak ta ila Pathian hmel ka hmu dawn lo tih erawh ka chiang em em lawi si. Pathian hmangaihna leh khawngaihna chu chunglam atang khian a surin a rawn sur ni ber hian ka hre tawh a, lawmnaa chhunkhahin ka awm a. Thuhriltupa hnenah chuan Baptisma chan ka duh thu chu ka hrilh ta nge nge a. So I followed that preacher man down to the river and now I'm changed And now I'm stronger Got washed in the water, washed in the blood and now I'm change And now I'm stronger There must've been something in the water Oh, there must've been somethng in the water Baptisma chang tur chuan Thuhriltupa ho chuan Lui lam panin kan inzui hnak hnak hlawm a. Keimah chauh chu Baptisma chang tur ka ni tih ka hre chhuak chauh nghe nghe. Luiah chuan Thuhriltupa chuan ka lu chungah kut nghatin a tawngtai a, Isua hminga Baptisma min chantir hnu, tui atang a ka chhuak chiah chu keimahah danglamna nasa tak a awm tih hai theih lohvin a lo lang a, thlarau thianghlima chhunkhahin ka lo awm ta nghal a. Lalpa ka va lawm em! Ka lawm e, ka lawm e, Lalpa. Tunah chuan Isua Thisena lei, a fa, tui leh thlarau a silfai ka lo ni ta.... Kha tuiah khan engemaw chu a awm chiang mai. Ani, engemaw chu kha tuiah khan a awm chiang asin! And now I'm singing along to amazing grace Can't nobody wipe this smile off my face Got joy in my heart, angels on my side Thank God almighty I saw the light Gonna look ahead no turnign back Live erveryday, give it all that I have Trust in somebody bigger then me Every since the day that belived that I'm change And now I'm stronger Tunah chuan Isua Krista khawngaihna mak leh duhawm tak mai chu fak lo thei ka ni ta lo. He ka hlimna hi tuma'n min tihreh sak thei tawh ngai lovang a, min chhuhsak thei hek lovang. Ka thinlungah lawmna awm a, Angel te pawh chu ka kianga awm nimai hian ka hria a. Pathian engkimtitheia eng chu ka hmu ta si a. Hnungtawlh a hawikir thei ka ni tawh lova. Kha hun, Isua Krista hminga Baptisma ka chan atang chiah khan vawiin thleng hian nitin nunhlimna thar ka nei zel thin. Kei aia ropui zawk Pathian ka hnenah a awm tlat si a. Chu Pathian chuan min tichak thin a, ka kawng a hruai zel thin a, hlauhna hmunah min veng thin. Amazing Grace how sweet the sound That save a wretch like me I once was lost but now I'm found Was blind but now I'm see A khawngaihna mak mawi leh duhawm chu min chantir reng a,sualfa ka nih lai pawha min thlahthlam lo tu chuan min thlahthlam dawn lo tih pawh ka hria. Sual ata tlanchhuah ka lo ni ta. A va ropui em!! Hmanah chuan mitdel ka ni thin a, tunah erawh ka mit alo var ta...... Halleluiah!! There must've been something in the water Oh, there must've been somethng in the water Kha tuiah khan engemaw chu a awm ngei ani. Ni e, a awm ngei alawm. Isua a awm ani. Chu Isua Krista, kan Pathian chuan a chhandamna chang turin min silfai ta a, chatuan nunna ka neih na’n leh ka chak loh huna min tichak turin a thlarau thianghlim min chantir asin! Ni e, kha tui ah khan Isua Krista chu a awm chiang ani. (Ka duh lai tak chu a hla thupui, Something in the water tih lai tak hi a ni. A hlathu hi ka letling lova, Carrie Underwood-i nun tak tak ka ziakchhuk hek lova, a hla thupui atanga Pathian thuthlung ropui zia ak rilru a lang leh ka nagihtuah chhunzawmna ka ziak mai chauh a ni. A hnuaiah hian he hla lo pian dah tlem dah a ni)
He hla hi Carrie Underwood-i sak niin Nashville hla phuah thiam pahnih - Chris DeStefano leh Brett James te nen an phuah a ni a, hla phuahtu zinga mi DeStefano chuan he hla hi an beisei aiin a hlawhtling tih a sawi nghe nghe. DeStefano chuan, "He hla phuahtute zinga ka tel ve pawh ka insit rum rum a ni. Ka rilru hneh a khawihtu chu he hlain mite rilru a khawih thu hriat hi a ni a, twitter-ah te an sawi chhuak chamchi a ni. Twitter-a an ziah chhuah ang hian engtiangin nge mite rilrua hna a thawh tih a hmuh chian theih hle. Mite thinlunga hetiang taka hna a thawk hi awi harsa ka ti rum rum hial," a ti. He hla hi baptisma a chan atanga Carrie Underwood nun danglam takna chanchin tiin a sawi theih ang. DeStefano pawh hi Kristian tha tak a ni a, a hlaa 'Khawngaihna mak, mawi leh duhawm' zeh tel a ni hi DeStefano chuan a tir takah chuan bridge ang tura an ruahman a ni zawk tih a sawi. ‘Something in the Water' hi Underwood hian a release hmain a audio clip a tichhuak chhin tawh a, a chhung thu a Kristian a, sakhaw lam kaihhnawih a nih avang hian sawiseltu an thahnem hle. A hla thuah hian a pianthar dan, baptisma a chan dan leh, rinnain a nun kawng a kaihhruai dan a tarlang. Sawiseltu tam takten Jesus Take the Wheel a sak lar hlima an sawisel ang bawkin an sawisel leh a, Underwood chuan heng mite hi chhangletin, Kristianna leh country music hi a inzawm a, a inlaichin tlat a ni a ti. Underwood chuan Country music hi Bible belt (US-a chhim lam state leh chhim lam state, Kristian chakna leh huhang an ngah hmun sawina) atanga chhuak a ni a, Kristianna nen inzawmna thuk tak a nei tih sawiin, Isua emaw, Pathian chungchang emaw an hre peih lo a nih chuan thil dang ngaithlain, TV-ah pawh channel dang en mai rawh se, tiin a lo sawi tawh a ni. Jesus, Take The Wheel hla atang tawh khan mi tam tak chuan Underwood hla thua Kristianna lam thil a tel hnem hi an lo sawisel tan tawh.

Ka thlalak dahtha ve leh phawt ang...














































Min duhsaktute